هوش رقابتی
طرح و برنامه ی رسمی جمع آوری اطلاعات درباره رقبای یک شرکت هوشمندی رقابتی مجموعه ای از داده ها و اطلاعات است که سازمان برای درک بهتر و پیش بینی اهداف استراتژی ها ،مفروضات و توانمندی های رقبا مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد.این حوزه در مدیریت استراتژیک به سرعت در حال رشد است .هوش رقابتی را نباید با جاسوسی صنعتی مترداف دانست . جاسوسی صنعتی جمع آوری اطلاعات در مورد رقبا به هر طریقی (حتی روشهای غیر اخلاقی و مذموم) را شامل می شود.ولی هوش رقابتی جنبه مثبت دارد و یک موضوع عقلایی است که محدودیت های اخلاقی را رعایت می کند.
ابر رقابت
ابر رقابت به موقعیتی اطلاق می شود که در آن یک صنعت در سطحی از عدم اطمینان رو به تزاید محیط قرار می گیرد و مزیت رقابتی اش موقتی است .مثلا صنایعی که قبلا محلی بودند به تدریج به صنعت جهانی تبدیل می شوند .شرکت ها به سرعت یاد می گیرند که از استراتژی های موفق مورد استفاده پیشگامان بازار تقلید کنند و نگهداری مزیت رقابتی برای مدت طولانی ،دشوارتر می شود.در صنایع ابررقابتی مانند صنعت کامپیوتر ،مزیت های رقابتی شرکت ها نتیجه دو چیز است :1.دانش آگاهی به روز آنها از تغییرات محیطی و فعالیت رقبا.2.تمایل آنها به ریسک کردن و از دست دادن مزیت رقابتی فعلی به امید و انگیزه ی کسب یک مزیت رقابتی جدید دیگر .
ابر رقابت ،واژه ای است که واقعیت های عرصه رقابت را به بهترین شکل نشان می دهد.تحت شرایط ابررقابت ،ثبات و پایداری بازار جای خود را به تغییر و عدم ثبات نهفته در محیط می دهد. ابررقابت نتیجه ی پویایی های رقابتی سازمان های نوآوری است که در سطح جهانی فعالیت می کنند.در این شرایط ،رقابت بر مبنای قیمت/کیفیت محصول،ایجاد دانش جدید،پیشرو بودن در بازاریا رقابت بر اساس سهم بازار یا حفظ سهم بازار فعلی ،جذابیت خود را از دست می دهد.در شرایط ابر رقابت ،سازمان ها به شیوه ی سلطه جویانه ای رقبای خود را به چالش می کشند،به این امید که موضوع رقابتی و در نتیجه ی عملکرد خود بهبود بخشند. عوامل متعددی منجر به ایجاد ابررقابت شده و بر ماهیت آن اثر می گذارند.
ظهور اقتصاد جهانی و سرعت بالای تغییرات فناورانه دو نمونه از مهمترین عوامل است.اینترنت نوعی نوآوری فناورانه است که منجربه ایجاد ابررقابت شده است.
دانش { اطلاعات ؛ هوشمندی تخصص} پایه اساس فناوری و کاربرد آن است . در عرصه رقابت در قرن 21دانش به یکی از منابع ارزشمند سازمانی و عامل کسب مزیت رقابتی تبدیل شده است.در واقع از دهه 1980مبنای رقابت از دارایی های فیزیکی و ملموس به دارایی های ناملموس تبدیل شده است.
بنچ مارکینگ {محک زنی}
تامپسون و گمبل معتقدند که بنچ مارکینگ یا محک زنی ،ابزاری برای تشخیص رقابتی بودن فعالیت های زنجیره ارزش یک شرکت است.محک زنی مستلزم آن است که نحوی انجام فعالیت های مختلف زنجیره ارزش شرکت های مورد مقایسه قرار گیرند و سپس هزینه های این فعالیت ها در سطح شرکت مقایسه شوند. اهداف محک زنی عبارتند از شناسایی بهترین شیوه های اجرای یک فعالیت و تقلید از بهترین شیوه های مورد استفاده دیگران قسمت عمده ی محک زنی ،دسترسی به اطلاعات مربوط به شیوه ها و هزینه های شرکت های الگو است.برخی شرکت های مشاور و انجمن ها داده های محک زنی گردآوری می کنند.
روش های پیش بینی محیط
1.برون یابی روند: عبارت است از تعمیم روند تغییرات فعلی به آینده . این تکنیک بر این فرض استوار است که محیط ،با ثبات است و تغییرات آن در کوتاه مدت آهسته است.برون یابی روند (فرابرآورد) در واقع از روش های سری زمانی هستند که تلاش می کنند مجموعه ای از رویدادهای تاریخی را به آینده تعمیم تصمیم دهند.مشکل اصلی این تکنیک تکیه آن بر رویدادهای تاریخی گذشته است .
2.طوفان فکری: روشی غیر کمی است که درآن فرد هرچه به ذهنش می رسد را بیان می کند بدون اینکه مورد انتقاد دیگران قرار گیرد.افراد مطلع از موضوع ،ایده های خود را مطرح می کنند و با گرد آوری ایده های متعدد شروع به ارزیابی و توافق بر یک ایده می کنند.این تکنیک برای مدیرانی که به افکار خلق الساعه بیش از فنون زمانبر کمی اعتقاد دارند مفید است .
3.الگو سازی آماری: تکنیکی کمی است که تلاش می کند عوامل اتفاقی یا حداقل عوامل قابل توضیح را،که دو یا بیش از دو مجموعه را به یکدیگر مر تبط می سازند ؛کشف و مشخص کنند . نمونه های تکنیک مدل سازی آماری عبارتند از تجزیه و تحلیل رگرسیون و روش های اقتصادی سنجی .
4.سناریونویسی: سناریو عبارت است از توصیف مکتوب و داستان گونه وضعیت های مختلف احتمالی در آینده .سناریو نویسی پس از روش فرابرآورد ،پر استفاده ترین متداول ترین تکنیک پیش بینی است . یک سناریو صنعتی عبارت است از پیش بینی و تشریح وضعیت یک صنعت درآینده.تهیه سناریوی صنعتی معمولا طی مراحل زیر به اجرا می آید:
-بررسی تغییرات ممکن در متغیرهای اجتماعی
-شناسایی عدم اطمینان در عوامل محیط کاری و رقابتی
-طرح چند فرضیه درباره ی روند های آینده
-ترکیب فرضیه های مربوط به هر روند در قالب سناریو های منسجم
-تجزیه و تحلیل وضعیت صنعت بر اساس هر یک از سناریو های طراحی شده
انتخاب سناریو های متحمل الوقوع یا بسیار اثرگذار برآینده شرکت برای بهره گیری از آن ها در تدوین .
5.عقیده خبره :یک روش غیر کمی است که متخصصان در بخش های ویژه سعی دارند تا توسعه های محتمل در آینده را با تصویرسازی و بر اساس تعامل متغیرهای کلیدی پیش بینی می کنند.
6.روش دلفی: در این روش متخصصان به صورت مستقل و جدا از هم احتمال حوادث ویژه را ارزیابی می کنند و ارزیابی های با هم ترکیب و مجددا نظر سنجی میشود تا به توافق برسند.