فعالیت های تأمینی در کسب و کارهای کارآفرینانه
امروزه سازمانها در محیطی فعالیت می کنند تا مملو از مخاطرات و عوامل تهدید کننده است و هرروزه نیز به حجم و تنوع آن ها افزوده می شود. در این شرایط آشوبناک ،کسب و کارهای کارآفرینانه و کارآفرینان درمعرض خطرات بیشتری قرار دارند که باید برای حفظ و صیانت از منابع انسانی و مادی خود،اقدامات تامینی کارآمدی را مدیریت نمایند. در این فصل مجموعه فعالیتهای ایمنی و تامینی کسب و کارهای کارآفرینانه ،به تناسب منابعی که در اختیار آنها قرار دارد، مورد بررسی قرار می گیرد . اقدامات تامینی کسب و کارهای کارآفرینانه عبارت اند از:
1.اقدامات تامینی مرتبط با منابع انسانی « مهندسی عوامل انسانی »
- اقدامات تامینی مرتبط با منابع مادی و مالی « مدیریت ریسک
مهندسی عوامل انسانی
کمتر فعالیتی که بتوان یافت که عاری از هرگونه عامل تهدید کننده ای باشد . از این رو حفظ صیانت نیروی انسانی به عنوان رسالتی مهم مطرح می گردد.علوم و فنونی وجود دارند که از زوایای مختلف سلامت و بهداشت انسان ها و نیز کارایی آنها را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرارمی دهند .یکی از علوم ارگونومی یا همان مهندسی عوامل انسانی است .
عمده مواردی که سلامتی جسمی و روحی کابران را به خطر می اندازد ،مربوط به شرایط ارگونومیک ومحیط های کار می باشد .ارگونومی بطور کلی در طول دوران جنگ های جهانی مطرح گردید.ارگونومی از نظر لغوی به معنای قوانین کار می باشد در حقیقت ارگو به معنای قوانین و اصول و نومی به معنی کار.مهندسی عوامل انسانی علمی ترکیبی است که سعی دارد ابزارها ،دستگاه ها ، محیط کار و مشاغل را با توجه به تواناهایی جسمی -فکری و محدودیت ها و علائق انسانها طراحی نماید.
این علم با هدف افزایش بهره وری با عنایت بر سلامتی ایمنی و رفاه انسان در محیط، شکل گرفته است . همچنین این علم در تلاش است بجای متناسب سازی انسان با محیط،محیط را با انسان متناسب سازد.در این راستا سازمان بین المللی کار ؛واژه ی ارگونومی را به معنای متناسب کردن کار و شغل برای انسان تعریف کرده است .
ارگونومی عبارت است از:به کار بردن اطلاعات علمی درباره ی انسان در طراحی اشیاء نظام ها و محیط های مورد استفاده ی انسان .
ارگونومی دانشی میان رشته ای است که اطلاعات مربوط به ظرفیت های انسان «توانایی ها-محدودیت ها و..»را گردآوری کرده و با هدف پیشگیری از بروز مسائل و مشکلات و آسیب های مربوط به سلامتی و بهبود سازی کارآیی ،بهره وری و کیفیت آنها در طراحی مشاغل ،محصولات، سیستم های مرتبط با انسان ،مکانهای کاری و تجهیزات بکار می برد .
ارگونومی باارزیابی قابلیت ها و محدویت های انسان «بیومکانیک -آنتروپومتری» استرس های کاری و محیطی «فیزیولوژی کار و روانشناسی صنعتی » اثر عوامل روی بدن انسان {بیومکانیک} و طراحی ایستگاه کاری و ابزارها آنتروپومتری مهندسی سرو کار دارد.
سیستم انسان_ماشین
یکی از سیستم های فراگیر در مبحث ارگونومی است که دارای 4 عامل می باشد: انسان -محیط – تجهیزات و شغل . بدیهی است چنانچه بتوان در هر سیستم یا محیطی این چهار عامل را تجزیه و تحلیل نمود ،می توان مزایا و معایب آن سیستم یا ساختاررا معین ساخت و به دنبال آن به بررسی معایب و رفع آنها پرداخت .به بیان دیگر سیستم انسان -ماشین شامل هر سیستم کاری که در برگیرنده ی عناصر انسانی و تجهیزاتی می باشد که مستقر در یک محیط تعریف شده ای هستند . این سیستم ها می توانند به شکل های ساده یا پیچیده که تحت نام کلی سیستم انسان -ماشین نیز خوانده می شوند مطرح کرد.
تعیین زمان های استراحت
از جمله موارد حائز اهمیت در انجام فعالیت های شغلی ،خصوصا امور صنعتی تنظیم زمان های کار و استراحت پرسنل می باشد .
ایستگاه های کاری
ایستگاه های کار را به طور عمده به سه دسته نشسته ،ایستاده ، نشسته -ایستاده تقسیم می کنند و در طراحی هر یک از آنها اصول ابعاد شناسی بدن ،حدود دسترسی کاربر ، نوع فعالیت و زمان عوامل مرتبط دیگر توجه می شود . عدم رعایت اصول مهندسی انسانی در فعالیت ایستگاه های کار می تواند باعث بروز صدمات جسمانی و کاهش راندمان گردد. بسیاری از مشکلات جسمانی ناحیه ستون به ویژه «کمر» ناراحتی های اندام فوقانی «مچ دست – شانه ها»و حتی عوارض بینایی در اثر کار در شرایط نامناسب ایستگاه های کار رخ می دهد.
آنتروپومتری-تن سنجی
آنتروپومتری ، علم سنجش ابعاد بدن می باشد که از جمله اهداف مهم آن تعیین دامنه ابعادی اندام های مختلف در بین کاربران و بطور کلی افراد بشرمی باشد. در طراحی ایستگاه های
کار باید اطلاعات اولیه ای در خصوص ویژگی های ابعادی بدن در اختیار داشت که به کمک سنجش های مطرح درآنتروپومتری می توان این اطلاعات اولیه را بدست آورد .آنتروپومتری به دو شکل عمده استاتیک و دینامیک تعریف شده است .در آنتروپومتری استاتیک اندازه ی اندامهای مختلف در شرایط ثابت و بدون حرکت بدست می آید . در نوع دینامیک دامنه ی حرکتی اندام ها و چگونگی حرکات مورد بررسی قرار می گیرد.
بررسی صدمات اسکلتی -عضلانی مرتبط با کار
در محیط های کاربه علت وجود عوامل مخاطره آمیز گوناگون امکان بروز بیمارهای شغلی امری ثابت شده است بیماری ها عوارض اسکلتی -عضلانی از مهم ترین صدمات و عوارضی است که سلامت شاغلین را تهدید می کند .با کمک روش های ارگونومیک می توان ضمن ضمن طراحی مناسب ایستگاه های کار،عوامل موثر در چگونگی وضعیت استقرار بدن را تصحیح نمود.
حمل دستی کالا
در اکثر کسب و کارها حتی در امور غیر شغلی به دفعات زیاد جا به جایی دستی کالا و بلند کردن بار اتفاق می افتدو این امر یکی از دلایل مهم برای بروز کمر درد است . از این رو عدم توجه به این امر مهم نه تنها از نظر سلامت و ایمنی شغلی کارگران باعث بروز مشکلات جسمانی می شود ،بلکه از دیدگاه اقتصادی نیز به بروز خسارت های مالی منجر می شود.در حقیقت با عنایت به مطالعات ارگونومیک میحط کار و به کمک جدیدترین معادله حمل دستی بار .کارگرقادر خواهد بود با بهره وری بالاتر و تحمل تنش های عضلانی کمتر ،حمل دستی بار انجام دهد.
فیزیولوژی کار
در فیزیولوژی کار شاخص های فیزیولوژیک بدن که بطور مستقیم یا غیر مستقیم از شرایط شغلی محیطی متاثر می شود مورد مطالعه قرار می گیرد.به کمک یافته های فیزیولوژیک مذکور می توان اطلاعات گوناگونی در مورد سطح توانمندی،میزان قابلیت طابق افراد،سطح خستگی تغییرات ضربان قلب و میزان انرژی مصرفی را بدست آورد.
